- تعریف رایج اشتباه از تم
- نظرات
تم چیست؟
تم مهمترین جزء یک فیلمنامه خوب است. مفهومی که تمام داستان از آن نشات می‌گیرد. پیامی که نویسنده باید به مخاطب انتقال دهد. بیننده را ارضا کند و بسیار موثر و موجز با او ارتباط برقرار کرده، حس و منطق او را درگیر کند و در نهایت او را به این نتیجه برساند که یک فیلم خوب دیده است. در یک کلام، تم همان چیزی است که فیلمنامه شما دغدغه بیان آن را دارد. ایده نیست. موضوع داستان هم نیست. فحوای کلام داستان شماست.
مهم نیست تم شما چه باشد؛ عشق بر همه چیز مسلط است، زیبایی واقعی نهفته در سیرت است، زندگی یک سیرک مسخره است و تو بالاخره می‌میری و پوچی مطلق، و… اگر بتوانی تم را در لا‌به‌لای داستانت ثابت کنی و یا حتی بر‌عکس، آن را نفی کنی… تو یک نویسنده موفق هستی.
چیزی که تم را در فیلمنامه‌نویسی اینچنین مهم کرده خصوصیت رهبری اوست. طرح فیلمنامه ات، قهرمانت، تبهکارت (ضد قهرمان)، توصیفات صحنه، دیالوگ‌ها و داستان‌های فرعی تو و خلاصه همه چیز!
تم در واقع الگو و راهنمای نویسنده است. این تم است که به تمام سوالات داستان تو پاسخ می‌دهد.
پیرنگ… چیزی که فیلم شما واقعا در آن مورد است. منظور و هدف فیلم. بالاتر از طرح و ایده. سیرت داستان نه صورت آن. یکی از اساتید فیلمنامه‌نویسی در این خصوص می گوید: “وقتی برای اولین بار آغاز به نوشتن کردم، نمی‌دانستم اصلا چیزی به نام تم وجود دارد! دوستانم در مورد موضوع سناریو از من سوال می‌پرسیدند و من جواب می‌دادم: در مورد پلیسی است که به دنبال یک قاتل سریالی می‌گردد. و آنها دوباره می‌پرسیدند: نه! در کل فیلم تو راجع به چیست؟ ” من فکر می‌کردم آنها یک مشت هنرمند عجیب غریب و روشن فکر نمای پر مدعا هستند که در همه چیز به دنبال نشانه و سمبل هستند و برای شکل ترک روی دیوار هم دلایل فلسفی عجیبی می‌آورند!
اما می‌دانید چه چیز عجیب است؟ اینکه حالا من مطمئنم تم مهمترین بخش یک فیلمنامه است. فکر می‌کنم موفقیت هر فیلم عالی دقیقا از همین تم سرچشمه می‌گیرد!”
تعریف رایج اشتباه از تم
در زیر به بخشی از یک مقاله که به اشتباه 8 تم برتر را اینگونه معرفی می‌کند توجه کنید:
“در لیست ذیل با 8 تم مهم و پر‌کاربرد که در بیشتر فیلمها استفاده می‌شود آشنا خواهید شد. این تم‌ها اساس و روح بسیاری از فیلمها می‌باشند. تم‌های رایج همه در مورد اعتقادات و تفکرات در خصوص جامعه، طبیعت انسان و در کل، در مورد زندگی می‌باشند. “
خوبی برابر بدی
پیروزی بر سختی‌ها و مشکلات
فرد در برابر جامعه
جنگ
انتقام
از دست رفتن معصومیت
انسان در برابر خودش
انسان در برابر طبیعت
این 8 مورد در واقع تم نیستند. آنها ژانرهای موضوعی هستند. و خیلی کلی بیان شده اند. تم و پیرنگ بیان یک اندیشه هستند. یک فکر که به انسان، چه نویسنده و چه مخاطب در درک بهتر جهان کمک کرده و راه بهتر زیستن را بیان می‌کند.
به عنوان مثال اگر ژانر موضوعی را انتقام در نظر بگیریم، می‌توان به این تم رسید که لذتی که در بخشش هست در انتقام نیست. و یا ممکن است یک نویسنده به این عقیده دست یابد، که انتقام برای فرد خطاکاری که قانون نتوانسته به حق وی را مجازات کند، ضروری است.
در ژانر موضوعی انسان در برابر طبیعت، شاید یک نویسنده با این طرز تفکر بنویسد که با پیشرفت‌های علمی می‌توان طبیعت را کنترل کرد و شاید نویسنده ای دیگر به این عقیده ایمان داشته باشد که علیرغم تمام تلاشهای بشر، چنانچه تقدیر رقم زده شد، راهی برای نجات از بعضی مصائب وجود ندارد.
