انتخاب ژانر

درست ترین ژانر را برای ایده تان پیدا کنید.

مهمترین تصمیمی‌ که در کل فرآیند فیلمنامه نویسی باید بگیرید، دقیقا همان ابتدای نوشتن رخ می‌دهد. آن هم زمانی که دارید ایده اولیه را به ایده نهایی تبدیل می‌کنید. تصمیم آن است: چه ژانری را باید برای چنین ایده ای در نظر بگیرم؟ بیایید با یک حقیقت روشن کننده روبرو شویم: 99 درصد فیلمنامه ها در همان قدم اول شکست می‌خورند. اما چرا؟ این به آن دلیل نیست که ایده اولیه یا ایده نهایی آنها غیرجذاب است. بلکه به این دلیل است که نمی‌دانند بهترین ژانر برای تبدیل یک ایده چند خطی به یک فیلمنامه 120 صفحه ای چه باید باشد.

چه چیزی از همان ابتدا خلق می‌شود و آغازی در امر نگارش فیلمنامه نویسی است؟ طبیعتا ایده. بنابراین اولین قدم در انتخاب ژانر اینست که ببینیم چه ژانری بهتر و بیشتر در خدمت ایده نهایی می‌باشد. هر ژانری می‌تواند ایده اولیه را در جهتی کاملا متفاوت هدایت کند. اگر ژانر اشتباهی را برگزینید، ممکن است ایده فوق العاده تان را به ژانری اشتباه ببازید. بنابراین باید بین ایده نهایی و ژانر انطباقی منطقی احساسی وجود داشته باشد. برای اینکار ابتدا باید در فرمول ایده، هدف قهرمان داستان را تحلیل کرده و نتیجه گیری کنید که کدام ژانر برازنده آن هدف است.

هر ژانر ایده داستانی را به جهات مختلفی هدایت می‌کند. بنابراین وقتی نویسنده ژانر اشتباهی را بر می‌گزیند، نتیجه نه تنها تولید فیلمنامه های نامناسب است بلکه باعث هدر رفتن ایده های بسیار خوب نیز خواهد شد.

هر وقت به یک ایده نهایی می‌رسیم، و آن را پرورش می‌دهیم، یعنی در همان مراحل ابتدایی ایده پردازی و تحلیل تم فیلمنامه، باید ببینیم ایده ما در ژانرهای مختلف چه نمودی دارد. بعضی از ایده ها به طور کاملا واضح، مربوط به ژانری خاص هستند اما برخی دیگر را می‌توان در ژانرهای مختلف قرار داد. و تنها نویسنده است که باید دریابد کدام ژانر مناسب ایده اش است. به عنوان مثال ایده اولیه در مورد جوامع کوچک غربی سده پیشین که با بی رحمی ‌در پی نابودی تمدن بومی ‌مناطق تحت تصرف بودند را می‌توان در ژانرهای تاریخی مثل با گرگ ها می‌رقصد دید و یا در فیلم علمی‌تخیلی آواتار. هر دو فیلم داستان سربازی را روایت می‌کنند که از سوی یک نیروی مهاجم قوی برای کشورگشایی و حماسه سازی به مکانی می‌روند. در پرده دوم یک زن از مردمان بومی، ‌علیرغم میل باطنی با او همراه می‌شود و آن دو آنقدر با هم آشنا می‌شوند که سرانجام سرباز عاشق زن و قبیله و فرهنگش می‌شود و در نهایت برای دفاع از عشقش در مقابل نیروهای خودی می‌ایستد.

اینکه تماشاچی بتواند ورای واقعیت های زندگی این تصاویر ذهنی فوق العاده را از طریق پرده سینما مشاهده کند، بسیار هیجان انگیزتر است. روایت هایی مانند آواتار، راه را برای ورود به دل آنها باز می‌کنند و انتقال تم داستان با روشی غیر مستقیم، این حس را بوجود نمی‌آورد که پشت میز سخنرانی ایستاده اید و مشغول نصحیت ایشان هستید. همچنین بیان این ایده از طریق ژانر علمی‌تخیلی، گیشه سینماها را تضمین خواهد کرد. به همین دلیل است که هر دو فیلم چه در جشنواره ها و چه در سینمای بین الملل موفقیت چشمگیری داشته اند.

حال به این نکته می‌رسیم که یک ایده می‌تواند با ژانرهای مختلف بیان شود و این در واقع خصوصیت نویسنده را می‌رساند.

بنابراین در انتخاب ژانر کاملا دقت کنید. زیرا در حرفه فیلمنامه نویسی قبل از اینکه به عنوان یک فیلمنامه نویس مطرح شوید با ژانرهای تخصصی معرفی خواهید شد.

فراموش نکنید تهیه کننده ها، نویسنده ها را بر مبنای ژانر طبقه بندی می‌کنند. برخی می‌گویند ژانر یک وسیله است. یک پیچ گشتی همیشه یک پیچ گشتی هست. حال می‌تواند چهارسو باشد یا یک لبه. فیلمنامه ها به طریقی یکسان نوشته می‌شوند و همه بدون توجه به ژانر، دارای روش شخصیت پردازی یکسان و ساختارهای مشابه هستند. به صراحت نمی‌توان با این عقیده مخالفت کرد، اما این طرز تفکر، عقیده تهیه کننده را تغییر نمی‌دهد. مثل اینست که بپرسید: “چرا آنها افرادی مانند جیم کری، ویل فارل، بن استیلر، جک بلک یا آدام سندلر را برای ژانر کمدی بر می‌گزینند؟” پاسخ ساده است. چون آنها نشان داده اند که متخصص بازی در ژانر کمدی هستند. ممکن است ویل فارل بتواند یک درام را به بهترین نحو بازی کند، اما تهیه کننده در تجارتهای کلان، قدرت ریسک بالایی ندارد. او باید فکر میلیونها تماشاچی را بکند که ویل فارل را به عنوان یک کمدین می‌شناسند. برای فیلمنامه نیز همین داستان رخ می‌دهد. اما در مقیاسی کوچکتر. چون نویسنده ها می‌توانند محدوده کار خود را تغییر دهند و مخاطب اولیه آنها کارگردان و تهیه کننده ها هستند.

بنابراین با توجه به شرایط جامعه هنری که در آن کار می‌کنید، بهتر است در چند ژانر متخصص شوید ( دلیل حرفه ای و معیشتی ) اما الزامی ‌نیست که خود را محدود به آن ژانرها کنید. شاید برخلاف تصورات بتوانید در ژانری که فکرش را هم نمی‌کردید، بدرخشید. پس حداقل ارزش آزمودن را دارد.

راز انتخاب ژانر صحیح در خود ایده نهفته است. باید به عمق ایده فرو بروید و ژانر ذاتی آن را پیدا کنید. به جای تلاش برای کپی کردن فیلمهای معروف گذشته، باید کشف کنید چه چیز در داستان شما جذاب و تازه است. یکی از قدرتهای ژانر اینست که ژانر صحیح، قدرت اصلی ایده را نمایان می‌سازد و نقاط ضعف ایده را می‌پوشاند.

یکی از روش های انتخاب ژانر بر اساس ایده، تمرکز روی هدف و آرزوی قهرمان داستان است. می‌توان گفت هر ژانر خط آرزوی مخصوص به خود را داراست.  به عنوان مثال:

ژانر جنایی: دستگیری یک جنایتکار

ژانر کارآگاهی: دستیابی به حقیقت

ژانر وحشت: شکست یک هیولا

ژانر عاشقانه: وصال معشوق

هدف قهرمانتان را در ایده نهایی بیابید و ببینید با کدام ژانر تطابق دارد.

در ادامه با روشهای انتخاب ژانر آشنا خواهید شد …

ادامه مطلب …