- فلش فوروارد
- نظرات
فلش فوروارد
توضیح: یکی از اشتباهات رایج کتب فیلمنامه نویسی و کارگاه های آموزشی، عدم شناخت تفاوت بین فلشبک و فلش فوروارد است. فرض کنید صحنه پایانی فیلمی، همان آغاز فیلم نمایش داده میشود. خیلی به اشتباه این صحنه را زمان حال و داستان کل فیلم را فلشبک در نظر میگیرند. البته اینها فقط بحث های کلامی و قراردادی است اما بهتر است از واژه های تخصصی با آگاهی و شناخت استفاده کنیم. بنابراین، صحنه ای که در ابتدای فیلم خبر از آینده ماجرای داستان میدهد، فلش فوروارد گفته میشود و کل فیلم همان روایت خطی خودمان است.
چرا؟
در ابتدای آموزش با معنی فلش آشنا شدیم. فلش به معنی درخشش نور در زمان بسیار کوتاه و با سرعتی زیاد و موثر میباشد. بنابراین، فلشبک، یعنی مرور خلاصه گذشته. منظور ما از لغت خلاصه در اینجا نسبی است. خلاصه نسبت به کل داستان. وقتی یک فیلمنامه 120 صفحه ای دارید، نیم صفحه یا نهایت یک صفحه نگاه به گذشته، خلاصه ای از کل یک داستان بزرگ است. پس یک روایت 90 یا 120 دقیقه ای، نمیتواند تماماً فلشبک باشد و این تعریف بسیار غیرحرفه ای است.
مثالهای تحسین برانگیز این تکنیک در دو فیلم سان ست بلوار و غرامت مضاعف دیده میشود. در اینجا یک نویسنده باهوش میتواند به گونه ای در تماشاگر توهم ایجاد کند که او حتی با دانستن صحنه پایانی و عاقبت کار، پایان متفاوتی را برای داستان متصور شود. مثلاً در روش کارلیتو ما در همان ابتدای فیلم درمییابیم که کارلیتو سرنوشت شومی خواهد داشت. در صحنه های پایانی داستان او دشمنان خود را شکست میدهد و این امید در ما زنده میشود که شاید صحنه آغازین نوعی خیال یا رؤیا بوده است و وقتی آن تراژدی تلخ برای کارلیتو اتفاق میافتد، اثری غیر قابل انتظار اما منطقی و مضاعف روی تماشاگر دارد. البته بعضی از قالبهای فیلمنامه ای به گونه ای است که ما را با پایان کل داستان روبه رو نمیکند. در معجزه مورگانز کریک اثر پرستون استرجس، یکی از ساکنین شهر، فرماندار ایالت را از فاجعه ای که پدید آمده مطلع میکند. از اینجا ما شاهد وقایع خنده دار گذشته هستیم، تا جایی که نوروال جونز دستگیر شده و ترودی کاکن لاکر فرزند نامشروع خود را به دنیا میآورد. در این نقطه، فرماندار همراه سربازانش وارد مخمصه شده و نقطه اوجی پرجوش و خروش را پدید میآورند. یکی از قوانین اصلی استفاده از فلشبک این است که هر موقع روی چهره کاراکتری تمرکز کردیم و سپس فلشبک شروع شد، محتوای وقایع این فلشبک باید درباره خاطرات همان کاراکتر باشد. بعضیها با تخطی از این اصل در پی جذابتر کردن جنبه دراماتیک داستان هستند. اما تماشاگر این شیوه نه تنها از گمراهی خود لذت نمیبرد، بلکه اظهار نارضایتی نیز خواهد کرد.