نکته مهم : اتصال جوشی نوک به نوک خمیری  )فورجینگ ) فقط در شرایط کارخانه ای و برای آرماتورهای گرم نورد شده با قطر بیشتر از 10 میلی متر و آرماتورهای سرد اصلاح شده با قطر بیش از 14 میلی متر مجاز است .ضمنا نسبت سطح دو میلگرد وصله شونده نباید از 1.5 تجاوز کند. (شکل 2)

 

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

ب) اتصال جوشی ذوبی با الکترود (جوش قوس الکتریکی با الکترود روکش دار-SMAW)

متاسفانه طبق یک دیدگاه سنّتی و عامیانه، جوشکاری آرماتورها خصوصا آرماتورهای مقاومت بالا به علت خشک و ترد کردن آن !! صحیح فرض نمی شود، که تفکری اشتباه است و آیین نامه های معتبر دنیا و ایران با شرایط ذکر شده در ذیل این امر را مجاز می داند وحتی در قطعات بتن کششی مجبوریم به جای اورلپ از وصله جوشی یا وصله مکانیکی  که نوع دیگری از وصله میلگرد است]2[ ، استفاده کنیم .

ب -1 )جوش پذیری ]2[:

جوش پذیری با قابلیت جوشکاری میلگردها بر اساس کربن معادل آنها تعیین می شود . در صورتیکه مقدار کربن معادل از 0.51% کمتر باشد (مانند آرماتورهای رده S240,S340 یا AI,AII) میلگرد بدون هیچ پیش شرطی جوش پذیر است ولی برای آرماتورهای کم کربن یا آرماتورهای با فولاد سخت، بسته به میزان تنش تسلیم و قطر آرماتور  استفاده از الکترود روکشدار مناسب و عملیات پیشگرمایش توسط مبحث نهم مقررات ملی ساختمان (9-4-1-6) ضروری است.

 

 

ب 1-1 ) الکترودهای سازگار و مناسب جهت جوشکاری میلگرد ]3[ :

از مسایل مهم جوشکاری آرماتورها با روش قوس الکتریکی ، انتخاب الکترود مناسب بر اساس قطر میلگرد (ضخامت فلز پایه )و تنش تسلیم میلگرد (تنش تسلیم فلز پایه ) می باشد. در مبحث دهم مقررات ملی ساختمان (10-2-9-2-6 ) به این مساله توجه شده است.

 

ب 1- 2) پیش گرمایش آرماتور قبل از جوشکاری ]3[:

مطابق جدول 10-2-9-5 از مبحث دهم مقررات ملی ساختمان برای قطر های مختلف آرماتور (فلز پایه ) دمای پیش گرمایش جهت فرایند کم هیدروژن {استفاده از الکترودهای روکشدار کم هیدروژن نظیر E6028، E7015، E7016، E7018وE7028 ]مرجع 5-جدول 3-2 [} و دمای پیشگرمایش فرایند غیر کم هیدروژن } استفاده از سایر الکترودهای روکشدار نظیر E6013،E7014،E7024و…} ارائه شده است.

 

شایان ذکر است مطابق جدول فوق ،با استفاده از الکترودهای کم هیدروژن نظیر E6028، E7015، E7016، E7018وE7024 ]مرجع 5-جدول 3-2[ که با حذف هیدروژن از ایجاد ترک مجاور نوار جوش جلوگیری می کند ، می توان جهت جوشکاری فولادهای سخت (آرماتورهای AIII-AIV) ،دمای پیشگرمایش را به شدت کاهش داد. )به پیشنهاد اینجانب استفاده از الکترود E7018 که ضمن داشتن مقاومت بالا قابلیت جوشکاری در تمام حالات را دارد برای جوشکاری آرماتور های سخت ، مناسب است.)

ب -2 )روشهای اجرایی وصله جوشی (جوش با قوس الکتریکی)[4],[2]:

اتصال جوشی با الکترود روکشدار به طور معمول با یکی از روشهای زیر انجام می شود:

ب-2-1) اتصال جوشی پهلو به پهلو با جوش از یک رو یا دو رو:

فقط برای میلگردهای گرم نورد شده با قطر 6 تا 36 میلی متر مجاز است. طول نوار جوش برای از یک رو جوش شده مساوی حداقل 10 برابر قطر میلگرد و برای از دو رو جوش شده مساوی 5 برابر قطر میلگرد می باشد. انتهای دو میلگرد که بهم متصل می شود بایستی قبل از جوشکاری چنان خم شود که محور دو میلگرد پس از اتصال در امتداد هم باشد. (شکل 3)

 

ب-2-2) اتصال جوشی با وصله یا وصله های جانبی اضافی با جوش از یک طرف یا دو طرف:

فقط برای میلگرد های گرم نورد شده مجاز است. طول نوار جوش برای از یک رو جوش شده مساوی حداقل 10 برابر قطر میلگرد و برای از دو رو جوش شده مساوی 5 برابر قطر میلگرد می باشد.معمولا وصله های جانبی از نوع میلگردهای مورد اتصال، اختیار می شود. (شکل 4)

 

ممکن است به جای قطعه اتصالی از نوع آرماتور، از یک ورق فلزی با خم 120 درجه به عنوان اتصال استفاده کرد. (شکل 5 )

 

ب-2-3) اتصال جوشی نوک به نوک دارای پشت بند با آمادگی یا بدون آمادگی سر آرماتور:

برای فولادهای گرم نورد شده طول پشت بند نباید از 3 برابر قطر میلگرد کمتر باشد. (شکل 6)

 

 

برای فولادهای سرد اصلاح شده طول پشت بند نباید از 8 برابر قطر میلگرد کمتر باشد.(شکل 7)

 

فاصله دو سر میلگرد های وصله شونده از هم در حالت با آمادگی( با آماده سازی):  mm  3

فاصله دو سر میلگرد های وصله شونده از هم در حالت بدون آمادگی :    (قطر آرماتور)x0.5

در مورد فولادهای سرد اصلاح شده آماده کردن هر دو سر میلگرد ، در هر حالت  الزامی است.

در مورد فولادهای گرم نورد شده در حالت قرار گیری قائم یا نزدیک به قائم آماده کردن میلگرد فوقانی الزامی است و انتهای میلگرد تحتانی باید عمود بر محور آن بریده شود.(شکل  8)

 

نکته : جهت اماده سازی میلگرد ، برش با قیچی ، اره یا سنگ فرز انجام می شود . در صورت بریدن وآماده سازی با کارپیت (هوا برش) باید قشری که از حرارت آسیب دیده به کمک سنگ زدن برداشته شود.

 

ضوابط طراحی وصله جوشی (جوش نوک به نوک خمیری و جوش با قوس الکتریکی):

بر اساس ضوابط مبحث نهم مقررات ملی ساختمان در خصوص مقاومت حداقل وصله ها در کشش بشرح زیر است:

 

نکته : مطابق بند مذکور در قطعات کششی استفاده از همپوشانی (اورلپ ) مجاز نیست و وصله آرماتورها تنها به وسیله وصله های جوشی یا مکانیکی انجام می شود.

 

مراجع : ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1- آیین نامه بتن ایران (آبا)       4- استاندارد ISIRI 1900-4

2- مبحث نهم مقررات ملی ساختمان                             5- راهنمای جوش واتصالات جوشی در ساختمانهای فولادی

3- مبحث دهم مقررات ملی ساختمان                               وزارت مسکن و شهر سازی

درباره نویسنده :

جناب آقای مهندس نصیر احمدی ؛ كارشناس ارشد مهندسي زلزله  دانشگاه صنعتي شريف

مدرس دروس ارتقا پایه نظام مهندسی خراسان رضوی

مدرس دروس تخصصي و اختياري رشته عمران دانشكده فني و مهندسي : تحليل سازه ـ استاتيك ـ سازه هاي بنايي  دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد

مدرس دروس ايستايي 2و3و5 ( سازه هاي فضايي ) مقطع کارشناسی ارشد  – دانشكده هنر و معماري

کارشناس پایه یک  نظارت و محاسبات عضو سازمان نظام مهندسی مشهد

محاسب ساختمانهای بتنی و فلزی مسکونی و تجاری اجرا شده در مشهد